L'ex-roi d'Annam, Ham-Nghi, fait prisonnier par les Francais, et récemment interné à Alger - Hình cựu hoàng Hàm Nghi tại Algérie năm 1889 (18 tuổi)

Cựu hoàng An Nam, Hàm Nghi, bị Pháp bắt làm tù binh và gần đây bị quản thúc ở Algier (Thủ đô của Algérie, một thuộc địa của Pháp).

Hình trong bài viết về cựu hoàng Hàm Nghi trên báo
Journal des Voyages, dimanche 24 mars 1889.

ALBUM
Vua Hàm Nghi (1871-1944)
www.flickr.com/photos/13476480@N07/albums/72157687957008512

www.flickr.com/photos/13476480@N07/41074305634/sizes/o/

[Về ngày sinh của Vua Hàm Nghi; Đại Nam Thực Lục - Đệ Ngũ kỷ ghi là ngày 17 tháng 6 năm Tân Mùi, Tự Đức thứ 24 tức là ngày 3 tháng 8 năm 1871; một số tài liệu khác thì ghi là năm 1872. Còn năm mất thì trên bia mộ ghi là năm 1944; một số tài liệu khác ghi là ngày 4 tháng 1 năm 1943; và trên Tạp chí Sông Hương số 162 (tháng 08 năm 2002) công chúa Như Lý cho biết cha của bà là vua Hàm Nghi mất vào ngày 14 tháng 1 năm 1944]

--------------------------------

Vua Hàm Nghi (1884-1885), tên là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, khi lên ngôi có ngự danh là Nguyễn Phúc Minh, là vị hoàng đế thứ tám của nhà Nguyễn. Ông sinh năm Tân Mùi (1871), con trai thứ năm của Kiên thái vương Nguyễn Phúc Hồng Cai (con trai thứ 26 của vua Thiệu Trị, em vua Tự Đức) và bà Phan Thị Nhàn, em cùng cha khác mẹ của các vua Đồng Khánh và Kiến Phúc.

Vào ngày 10/6/Giáp Thân (31/7/1884) vua Kiến Phúc băng hà, Ưng Lịch lúc đó mới 13 tuổi, được các Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết chọn đưa lên ngôi, lấy niên hiệu là Hàm Nghi.

Hai hôm sau, ngày 12/6/Giáp Thân (2/8/1884) vua Hàm Nghi làm lễ Đăng Quang ở điện Thái Hòa.

Đến ngày 27/6/Giáp Thân (17/8/1884) nhà vua được Tổng trú sứ Bắc và Trung Kỳ Rheinart cùng với Đại tá Guerrier, Trung tá Mallarmé đại diện cho chính phủ Pháp đến điện Thái Hòa làm lễ phong vương.

Tháng 5/Ất Dậu (7/1885), Tôn Thất Thuyết tổ chức tấn công quân Pháp ở tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá bị thất bại, ông Thuyết đem vua Hàm Nghi rời bỏ Hoàng cung, đến Tân Sở ra Hịch Cần Vương kêu gọi mọi người nổi dậy chống Pháp.

Tháng 8/Ất Dậu (9/1885), sau nhiều lần ra Dụ kêu gọi vua Hàm Nghi trở về không được, bà Thái hoàng Thái hậu Từ Dụ (vợ cả của vua Thiệu Trị, mẹ vua Tự Đức) đồng ý lập Kiên Giang quận công Ưng Kỷ, con nuôi thứ hai của vua Tự Đức lên ngôi tức là vua Đồng Khánh.

Vua Hàm Nghi tiếp tục kháng Pháp trong rừng, nhưng lực lượng quá yếu, vua bị kẻ phản bội là Trương Quang Ngọc đem người đến bắt nộp cho quân Pháp vào đêm khuya ngày 2 rạng sáng ngày 3 tháng 11 năm 1888 (âm lịch là đêm khuya ngày 29 rạng sáng ngày 30 tháng 9 năm Mậu Tý) trong khi đang ngủ.

Vua Hàm Nghi bị quân Pháp bắt đi đày ở Algérie, nhà vua sống ở đó (55 năm, từ 1889, 18 tuổi) đến lúc mất vào năm 1944, thọ 73 tuổi.

Theo Điển lệ thì các vua bị liệt vào hàng Phế đế (là hai vua Dục Đức, Hiệp Hòa) và hàng Xuất đế (là ba vua Hàm Nghi, Thành Thái, Duy Tân) khi mất không được lập miếu hiệu và không được thờ trong Thế Miếu.

Sau này, lịch sử Việt Nam đánh giá ba vua Hàm Nghi, Thành Thái và Duy Tân là ba vị vua yêu nước trong thời kỳ Pháp thuộc. Bài vị của các ông đã được Hội đồng Nguyễn Phúc Tộc đưa vào Thế Miếu từ tháng 10 năm 1958.

Vào năm 1904, cựu hoàng Hàm Nghi kết hôn với cô Marcelle Laloë (1884-1974), con gái của ông Laloë chánh án tòa Thượng thẩm Alger. Hai người có ba người con:

1- Công chúa Như Mai (1905-1999).
2- Công chúa Như Lý (1908-2005).
3- Hoàng tử Minh Đức (1910-1990).

Hiện nay hãy còn hậu duệ của công chúa Như Lý.

Some rights reserved

Taken on: April 7, 2018

Sets appears in: • Những bài viết chi tiết về vài nhân vật hoặc sự kiện lịch sử triều Nguyễn • Vua Hàm Nghi (1871-1944)

Stats: 13,123 views / 6 comments

go back

Link to this photo view:
Link to this photo large view: